Konferencja „Krisen – Konflikte – Konsolidierungen” w 2015 roku

Polska Misja Historyczna i Diecezjalne Towarzystwo Historyczne w Würzburgu (Würzburger Diözesangeschichtsverein) zorganizowały we współpracy z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetem Juliusza Maksymiliana w Würzburgu międzynarodową konferencję naukową pod tytułem

Krisen – Konflikte – Konsolidierungen. Politische, religiöse und gesellschaftliche Herausforderungen in Zentraleuropa um 1400
[Kryzysy – konflikty – konsolidacje. Wyzwania polityczne, religijne i społeczne w Europie Środkowej na przełomie XIV i XV wieku]

Termin konferencji: 17-18 września 2015 roku.

Miejsce: sala im. Theodora Kramera w Archiwum i Bibliotece Biskupstwa Würzburg (Domerschulstr. 17, Würzburg).

W dniu 6 lipca 1415 roku, Jan Hus – znany czeski teolog i kaznodzieja – został skazany przez Zgromadzenie Generalne podczas Soboru w Konstancji jako heretyk na karę śmierci i w tym samym dniu spalony na stosie wraz z dziełami, których był autorem. Ta okrutna egzekucja, której 600. rocznicę obchodzimy w 2015 roku, w miała na celu zatrzymanie rozprzestrzeniania się jego nauk. Jan Hus przekazał w liście pożegnalnym następujące, wiele znaczące stwierdzenie: „Wypełnia mnie radością fakt, że musieli oni przecież przeczytać moje księgi, w których zostało pokazane ich zło. Wiem również, że pilniej czytali moje pisma niż Pismo Święte, ponieważ chcieli znaleźć w nich herezję”.

Temat konferencji  „Krisen – Konflikte – Konsolidierungen” jest związany z rocznicą śmierci Jana Husa i dotyczy sytuacji politycznej, społecznej oraz gospodarczej w czasach tego czeskiego teologa. Punkt ciężkości prowadzonych rozważań powinien przy tym koncentrować się na ziemiach Europy Środkowo-Wschodniej oraz terenów niemieckojęzycznego kręgu kulturowego. Celem konferencji było przedstawienie w możliwie szerokim kontekście w oparciu o wybrane przykłady z historii Europy Środkowo-Wschodniej przełomu XIV i XV wieku mechanizmu powstawania oraz przezwyciężania zjawisk kryzysu i konfliktu. W szczególności powinny zostać podkreślone ich skutki ponadregionalne oraz międzykulturowe. Niektóre artykuły powstałe w oparciu o referaty przedstawione podczas konferencji zostały opublikowane w Biuletynie Polskiej Misji Historycznej (numer 11/2016).

Sprawozdanie z konferencji: Markus Frankl, Katharina Räth, Tagungsbericht „Krisen – Konflikte – Konsolidierungen. Politische, religiöse und gesellschaftliche Herausforderungen in Zentraleuropa um 1400”, in: Würzburger Diözesangeschichtsblätter, 79 (2019), S. 317-322.

Program konferencji

Donnerstag, den 17. September 2015

9:00-9:15 Grußworte
9:15-10:00 Einführungsvortrag
Uni.-Prof. Dr. Adam Krawiec (Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Poznań): Eine Weltbildkrise? Die gelehrten Weltvorstellungen und ihre Vermittlung in Mitteleuropa um 1400
10:00-10:30 Kaffeepause

10:30-12:15 Jan Hus und das Konstanzer Konzil
Julian Happes M.A. (Albert-Ludwigs-Universität Freiburg): Die Verbrennung von Jan Hus und Hieronymus von Prag in der Chronik des Konstanzer Konzils Ulrich Richentals (um 1360-1437)
Armin Bergmann M.A. (Universität Augsburg): Kardinal Francesco Zabarella (1360-1417) und seine Rolle im Entstehungsprozess des Dekrets „Haec sancta”
Dr. habil. Wojciech Mrozowicz (Uniwersytet Wrocławski): Constancie flammis adiectus. Johannes Hus und der Hussitismus in den Augen schlesischer Chronisten
12:15-13:45 Mittagessen

13:45-15:30 Jan Hus – geistig-politische Auseinandersetzungen
Szymon Górski M.A. (Instytut Historii PAN, Warszawa): Integrating or Disintegrating? The Crusades against the Hussites, 1420-1431
Prof. Dr. Krzysztof Bracha (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach): Die Polemik gegen den hussitischen Bildersturm im Lichte des Traktates De superstitionibus des Johannes von Wünschelburg (1380/1385-ca.1456)
Dr. Krzysztof Ratajczak (Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Poznań): The school legislation of the Catholic Church in the husytian times
15:30-16:00 Kaffeepause

16:00-17:45 Religion und Reform
Dr. Dr. Leszek Zygner (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Ciechanów): Vision der Kirchenreform im Spiegel der polnischen Statutengesetzgebung um 1400
Dr. Winfried Romberg (Julius-Maximilians-Universität Würzburg): Frömmigkeitsströmungen und religiöse Reform im spätmittelalterlichen Bistum Würzburg
Prof. Dr. Maria Starnawska (Akademia im. Jana Długosza, Częstochowa): Konflikt und Emanzipation. Die Bildung der Ordensstrukturen der Chorherren des Heiligen Grabes in Polen von der Mitte des 14. bis zum Mitte des 15. Jh. auf dem Boden der politischen Konflikten und der Kirchenkrise

19:00-20:00 Öffentliche Abendvorträge (Ort: Ratssaal im Würzburger Rathaus, Rückermainstraße 2)
Dr. Hans Steidle (Stadtheimatpfleger in Würzburg): Das Wandbild im Ratssaal des Würzburger Rathauses. Einführung
Prof. Dr. Andrzej Radzimiński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń): Die Zeit der Krisen und der Durchbrüche um 1400: Mittelosteuropa im Spätmittelalter
Anschließend Empfang

Freitag, den 18. September 2015

9:00-12:15 Politische Formen von Macht und Ohnmacht. Alte und neue Kräfte
Dr. Klara Hübner (Slezská univerzita v Opavě): Herrscher in der Krise – die Krise des Herrschers. König Wenzel IV. (1361-1419) als Projektionsfläche zeitgenössischer Propaganda
Dr. Paul Srodecki (Universität Gießen) : «… quia inter vos, qui estis firmissima propugnacula christianorum, stabilita concordia est valde opportuna …« Sacerdotium und Imperium als vermittelnde Kräfte im Konflikt zwischen dem Deutschen Orden und dem Königreich Polen im frühen 15. Jahrhundert
10:05-10:35 Kaffeepause

Dr. Dmitriy Weber (Staatliche Universität St. Petersburg): Der Deutsche Orden und Polen im Zeitalter des Konzils von Konstanz. Der Livländische Zweig des Deutschen Ordens und die politischen Ereignisse am Anfang des 15. Jahrhunderts
Sebastian Kubon M.A. (Universität Hamburg): Hochmeister Michael Küchmeister und die Konflikte des Deutschen Ordens mit Polen und Litauen der Jahre 1414 bis 1422. Krisen ohne Ende oder eine Phase der Konsolidierung?
Łukasz Fabia M.A. (Jagiellonen-Universität, Kraków): Zeremonie und Gestik in Kommunikation zwischen Jagiellonen und Hochmeister des Deutsche Ordens im 15. Jahrhundert
12:15-13:45 Mittagessen

13:45-17:30 Regionalität und transregionale Problemlagen
Prof. Dr. Wolfgang Wüst (Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg): Kommunikation in der Krise? Nürnbergs Ostbeziehungen während der Hussitenkriege
Dr. Julia Burkhardt (Heidelberger Akademie der Wissenschaften): Ein Königreich im Wandel: Ungarn um 1400
15:00-15:30 Kaffeepause

Alexander Querengässer (Dresden): Vom Fall der Luxemburger und dem Aufstieg der Wettiner. Die Grenzkonflikte zwischen der Markgrafschaft Meißen und Böhmen im späten 14. und frühen 15. Jahrhundert
Dr. Markus Naser (Julius-Maximilians-Universität Würzburg): Aufbau und Verteidigung eines reichsstädtisch-rothenburgischen Territoriums unter Bürgermeister Heinrich Toppler (um 1340-1408)
David Weiss (Carl von Ossietzky Universität Oldenburg): Die ‚enthauptete’ Hanse – Ein Spiegel der schwachen Reichsgewalt?
Diskussion

Veranstalter
• Polnische Historische Mission an der Julius-Maximilians-Universität Würzburg – Dr. Renata Skowrońska
• Würzburger Diözesangeschichtsverein – Prof. Dr. Wolfgang Weiß & Dr. Winfried Romberg
• Nikolaus-Kopernikus-Universität Toruń, Institut für Geschichte und Archivkunde, Lehrstuhl für Geschichte der Baltischen Länder – Prof. Dr. Andrzej Radzimiński
• Julius-Maximilians-Universität Würzburg, Philosophische Fakultät, Lehrstuhl für Fränkische Landesgeschichte – Prof. Dr. Helmut Flachenecker

Die Tagung wird durch folgende Institution gefördert
• Archiv und Bibliothek des Bistums Würzburg
• Bayerische Staatskanzlei
• Stadtarchiv Würzburg
• Stiftung für deutsch-polnische Zusammenarbeit
• Würzburger Diözesangeschichtsverein

Die Tagung wird unter der Schirmherrschaft von Herrn Oberbürgermeister Christian Schuchardt veranstaltet.