Konferencja „Universität und Kommunikation” w dniach 16 i 17 września 2019 roku w Würzburgu

Link: Informacje dla referentów

Międzynarodowa konferencja naukowa

Universität und Kommunikation. Die höhere Bildung im deutschen und polnischen Raum als ein grenzüberschreitendes Phänomen (bis zum Jahre 1939) [Uniwersytet i komunikacja. Kształcenie wyższe na ziemiach niemieckich i polskich jako fenomen transgraniczny (do 1939 r.)]

Konferencja jubileuszowa: 10 lat Polskiej Misji Historycznej przy Uniwersytecie Juliusza Maksymiliana w Würzburgu

Termin: 16 i 17 września 2019 roku.

Miejsce konferencji: w Sali Toskańskiej (Toscanasaal) w dawnej rezydencji biskupów würzburskich, Residenzplatz 2 (skrzydło południowe, wejście z drugiego dziedzińca, 2. piętro)

Znaczenie szkolnictwa wyższego dla rozwoju kulturowego polsko i niemieckojęzycznych terenów jest często podkreślane w badaniach historycznych przy omawianiu różnych tematów. Dotychczas powstałe prace naukowe skupiały się jednak z reguły na dziejach danej uczelni lub wybranych aspektach historii uniwersytetów. Na przykład wyjazdy na studia mieszkańców polskich i niemieckich terenów (oraz ich miejsce pochodzenia) zostały dość gruntownie przebadane w oparciu o księgi immatrykulacyjne uniwersytetów. Jako otwarty temat – który będzie celem tej konferencji – pozostaje zagadnienie wzajemnego (polsko-niemieckiego) oddziaływania w obszarze akademickiem (nauka, nauczanie i badania) oraz jego efektów w szerszym kontekście na przestrzeni wieków. Wynikające z niego bezpośrednie i pośrednie powiązania pozostawiły wyraźne ślady w formach państwowości oraz systemach prawa Polski i Niemiec (władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza), a także istotnie wpłynęły na dzisiejszy charakter tych krajów. Chociaż istnieje wiele ważnych publikacji naukowych, które wskazują na to zagadnienia badawcze oraz stanowią doskonałą podstawę dla zaplanowanych badań, temat historii szkolnictwa wyższego na ziemiach polsko i niemieckojęzycznych w kontekście wzajemnego oddziaływania nie został wyczerpany.

Głównym tematem konferencji są następujące zagadnienia:

szkoły wyższe: początkowe założenia i organizacja oraz drogi rozwoju, wzajemne oddziaływanie;
studenci: pochodzenie terytorialne i społeczne oraz jego znaczenie, drogi podróży studyjnych (peregrinatio academica), organizacja pobytu na uniwersytetach (m.in. temat „nacji” w średniowieczu oraz korporacji w następnych stuleciach);
absolwenci (z dyplomem lub bez): możliwości kariery „transgranicznej” oraz faktyczne ścieżki kariery;
szkoły wyższe, studenci i absolwenci: oficjalne i nieoficjalne powiązania instytucji i osób (network), a także wzajemne oddziaływanie w nauce i miesjcu pracy (wpływ, wymiana, współpraca);
szkoły wyższe – władca terytorialny (państwo): wzajemne oddziaływanie na wszystkich poziomach.

Ramy czasowe: od średniowiecza do 1933/39 roku.

Zasięg geograficzny konferencji obejmuje dwa obszary – polską i niemiecką przestrzeń kulturową. Granice polityczne tych terenów pokrywają się w znacznej mierze z niemieckojęzycznymi terenami Świętego Cesarstwa Rzymskiego i krajów poza jej granicami (Prusy Książęce (od 1701 r. Królestwo Pruskie, Szwajcaria od 1499 r.) i Polską (Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie, Rzeczpospolita, Księstwo Warszawskie, Królestwo Polskie, II Rzeczpospolita).

Konferencja skierowana jest do wszystkich osób zajmujących się badaniami naukowymi w zakresie tematycznym odpowiadającymi planowanej sejsji. Przewidziane są referaty ogólne, wprowadzające oraz przedstawiające powyższe zagadnienie w kontekście wybranych przykładów. Zamiarem organizatorów jest również wywołanie dyskusji w środowisku naukowców oraz sformułowanie w oparciu o przedstawiane referaty nowych kwestii badawczych.

Program konferencji

Montag, 16. September 2019

9:00-9:15 Grußworte

9:15-10:30 Einführungsvorträge (Moderation: Prof. Dr. Andrzej Radzimiński)

Prof. Dr. Wolfgang Wüst (Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg): Universelles Studieren in Spätmittelalter und Frühmoderne? Universitäten im Kontext der Stadt-, Landes- und Regionalentwicklung. Polen (Krakau) und Süddeutschland (Altdorf, Dillingen, Erlangen und Würzburg) im Vergleich
Dr. Anna Tarnowska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu): Polnische Universitäten in den 30er Jahren des 20. Jahrhunderts in einer vergleichenden Perspektive. Neuregelung und Stimmungswandel (numerus clausus und Ausschluss-Absätze)

10:30-11:00 Kaffeepause

11:00-12:30 Zwischen Wissen und Kommunikation (Moderation: Prof. Dr. Helmut Flachenecker)

Dr. Katarzyna Pękacka-Falkowska (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu): The Medical Faculty of Leiden and its graduates from the Polish-Lithuanian Commonwealth. The transfer of knowledge, the transfer of skills (17th-18th centuries)
Prof. Dr. Wolfgang E.J. Weber (Universität Augsburg): Die deutsche Geschichtswissenschaft und Polen 1850-1933. Wahrnehmungen, Befassungen, Einschätzungen
Prof. Dr. Agnieszka Ogonowska (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie): History of psychology and psychological thought at the Jagiellonian University. Study of Polish-German influences until 1939

12:30-14:00 Mittagspause

14:00-15:30 Netzwerke und Korrespondenz (Moderation: Prof. Dr. Andreas Otto Weber)

Dr. Ulrich Schlegelmilch (Arbeitsstelle Frühneuzeitliche Ärztebriefe der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Institut für Geschichte der Medizin, Würzburg): Medizinische Korrespondenz zwischen Deutschen und Polen in der Frühen Neuzeit
Dr. Joanna Kodzik (Universität Leipzig): Polarlichter. Kommunizieren über außergewöhnliche Naturphänomene in den Netzwerken der polnischen Gelehrten Republik im 18. Jahrhundert
Dr. habil. Tomasz Pudłocki (Uniwersytet Jagielloński): Promoting the best? Teachers and students of higher years of studies in Galicia as grantess in Austrian and German University centers between 1867 and 1914

15:30-16:45 Stadtbesichtigung

17:00-19:00 Uhr

Jubiläum 10 Jahre der Polnischen Historischen Mission an der Julius-Maximilians-Universität Würzburg

Begrüßung und Reden (Moderation: Prof. Dr. Helmut Flachenecker)
Prof. Dr. Dr. h.c. mult. Udo Arnold (Universität Bonn): Die Zusammenarbeit der polnischen und deutschen Historiker nach 1945. Das Beispiel der Krzyżacy (Deutscher Orden)
Prof. Dr. Andrzej Radzimiński (Vorsitzender des Wissenschaftlichen Beirates der Polnischen Historischen Mission): Polnische Historische Mission
Empfang

Dienstag, 17. September 2019

9:00-10:30 Studium in der Ferne (Moderation: Prof. Dr. Caspar Ehlers)

Prof. Dr. Andrzej Kopiczko (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Archiwum Archidiecezji Warmińskiej): Vom Lyceum „Hosianum” bis zur Staatlichen Akademie zu Braunsberg. Organisatorische Änderungen und deren Umstände
Dr. Aleksandra Ziober (Uniwersytet Wrocławski): Foreign education of selected representatives of Sapieha family and their further carrier paths in 17th century

10:30-11:00 Kaffeepause

11:00-11:45 Kontakte und Vermittlung über Grenzen hinweg (Moderation: Prof. Dr. Ryszard Kaczmarek)

Odwołany: Dr. Marcin Sumowski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu): Intellectual circles of lower clergy in the late medieval Prussia
Dr. Iwona Dadej (Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk): Wissenschaftspolitische Ideen auf Wanderschaft. Deutsche und polnische Akademikerinnen in der Zwischenkriegszeit. Netzwerke – Organisationen – Projekte

12:00-14:00 Mittagspause

14:00-15:00 Peregrinatio academica (Moderation: Prof. Dr. Matthias Stickler)

Prof. Dr. Matthias Asche (Universität Potsdam): Litauische Studenten an protestantischen Universitäten im Heiligen Römischen Reich. Institutionen der Bildung und Strukturen der peregrinatio academica in der Frühen Neuzeit
Prof. Dr. Witold Molik (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Polnische Studenten an deutschen Universitäten im 19. und zu Beginn des 20. Jahrhunderts. Ein Baustein zur Erforschung studentischer Migration in Deutschland

15:00-15:30 Kaffeepause

15:30-17:30 Studentische Kulturen im Austausch (Moderation: Prof. Dr. Heinz-Dieter Heimann)

Prof. Dr. Matthias Stickler (Universität Würzburg): Das „Album Schmiedeberg“. Eine Quelle zum Zusammenleben deutscher und polnischer Studenten an der Universität Königsberg in den 1830er Jahren
David Stellmacher (Universität Potsdam): Thesen zu frühneuzeitlichen jesuitischen Studentenkulturen in Ost- und Mitteleuropa am Beispiel der Breslauer Leopoldina (wird von Prof. Dr. Matthias Asche vorgelesen)
Dr. Sabrina Lausen (Universität Paderborn): Von der „Teutonia“ zur „Polonia“. Polnische studentische Verbindungen im 19. und frühen 20. Jahrhundert
Schlussdiskussion

Zaproszenie i plakat (możliwe zmiany, proszę porównać z programem na stronie internetowej)

W imieniu wszystkich organizatorów serdecznie zapraszam do udziału w tej sesji.

Organizatorzy:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska Misja Historyczna przy Uniwersytecie Juliusza Maksymiliana w Würzburgu – dr Renata Skowrońska
Haus des Deutschen Ostens (HDO) in München – prof. dr Andreas Otto Weber
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytut Historii i Archiwistyki, Zakład Historii Krajów Bałtyckich – prof. dr hab. Andrzej Radzimiński
Julius-Maximilians-Universität Würzburg, Philosophische Fakultät, Lehrstuhl für Fränkische Landesgeschichte – prof. dr hab. Helmut Flachenecker
Institut für Hochschulkunde an der Universität Würzburg – prof. dr hab. Matthias Stickler
Freunde Mainfränkischer Kunst und Geschichte e.V. Würzburg

Konferencja jest organizowana w porozumieniu z Kolleg „Mittelalter und Frühe Neuzeit”.

Konferencja jest organizowana przy wsparciu następujących intytucji:

Bayerische Staatskanzlei
Freunde Mainfränkischer Kunst und Geschichte e.V. Würzburg
Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej
Haus des Deutschen Ostens (HDO) in München