Polska Misja Historyczna

Universität Würzburg
Am Hubland, Philosophisches Zentrum (7/U/9)
97074 Würzburg, Niemcy
e-mail: renata.skowronska@uni-wuerzburg.de

Würzburg; foto: Bartłomiej Łyczak

Konferencja „Unterwegs zu neuen Ufern” w 2018 roku

Polska Misja Historyczna i Archiwum Miasta Würzburga we współpracy z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Uniwersytetem Juliusza i Maksymiliana w Würzburgu organizuje międzynarodową konferencję naukową pod tytułem

Unterwegs zu neuen Ufern. Stadt und Fluss im transregionalen europäischen Diskurs
[W drodze do nowych brzegów. Miasto i rzeka w transregionalnym europejskim dyskursie]

Termin: 17 i 18 września 2018 roku.
Miejsce konferencji: Stadtarchiv Würzburg (Neubaustraße 12, Würzburg, Niemcy).

zaproszenie i plakat (uwaga zmiany programu, szczegóły poniżej)

Sprawozdanie z konferencji: H-Soz-Kult (Christoph Mielzarek) oraz Moderne Stadtgeschichte 2/2018 (Winfried Romberg).

Od stuleci ludzie osiedlają się przede wszystkim przy ciągach wodnych, które służą jako źródło wody i pożywienia, szlak komunikacyjny, a także jako „motor” wszelkiej działalności gospodarczej. Mieszkanie w osiedlu bez strumienia lub mieście bez rzeki skutkowało dla mieszkańców utrudnionymi warunkami życia codziennego oraz dużo mniejszymi możliwościami rozwoju. Znaczenie potoków i rzek oraz ich zagospodarowania dla systematycznego rozwoju miast, regionów oraz państw podkreślane było często w badaniach historycznych o różnej tematyce. Temat bespośrednich zależności między miastem i rzeką w Europie w przeszłości pozostaje ciągle jednak nie do końca opracowany. Celem konferencji „W drodze do nowych brzegów” jest przedstawienie politycznych, ekonomicznych i społecznych związków między miastami i rzekami w Europie (w szczególności w środkowoeuropejskim, polskim i niemieckim kręgu kulturowym).

Podczas konferencji w centrum zainteresowania znajdować się będą następujące zagadnienia:

  • początek, rozwój i forma: formująca rola rzek w procesie powstawania i rozwoju przestrzennego miast;
  • administracja: miejskie przedsięwzięcia mające na celu wykorzystanie zasobów rzek, ich regulację oraz zabezpieczenie miasta (umocnienia);
  • gospodarcza aktywność mieszkańców miast: rolnictwo, młyny, rzeka jako szlak transportowy (budowa statków oraz organizacja transportu);
  • życie codzienne: mieszkańcy miasta i rzeka;
  • wpływ miasta na system ekologiczny rzek, niszczenie i ochrona środowiska;
  • kultura miasta: temat „rzeka”;
  • oddziaływanie na siebie wzajemne miast w zakresie „polityki rzecznej”, współpraca (na przykład przy organizacji ruchu rzecznego, regulacji rzek), powiązania między miastami europejskimi.

Ramy czasowe: od późnej starożytności do końca XIX wieku.

W imieniu wszystkich organizatorów serdecznie zapraszam do udziału w tej sesji.

Program konferencji

Poniedziałek, 17 września 2018 roku

9:00-9:15        Grußworte: Bürgermeister Dr. Adolf Bauer, Dr. Axel Metz und Dr. Renata Skowrońska

  • 9:15-10:30      Fluss und die Topografie der Stadt. Typologie und einige Beispiele (Moderation: Prof. Dr. Andrzej Radzimiński)
  • Dr. Meinrad v. Engelberg (Technische Universität Darmstadt): Stadt und Fluss. Versuch einer vergleichenden Typologie anhand von Beispielen aus dem Heiligen Römischen Reich
  • Dr. Hanna Grzeszczuk-Brendel (Technische Universität Poznań / Posen) und Prof. Dr. Alexandre Kostka (Universität Strasbourg / Straßburg): Posen und Straßburg und ihr Bezug zum Wasser. Ein vergleichender Blick in einer Langzeitperspektive
  • 10:30-11:00    Kaffeepause

11:00-12:30    Eine Stadt am Fluss: eine beständige Wechselwirkung (Moderation: PhD, habil. Máté Tamáska)

  • Prof. Dr. Klaus Militzer (Köln): Die wirtschaftliche Tätigkeit Kölns am Rhein im 14. und 15. Jahrhundert
  • Dr. Hans-Peter Baum (Stadtarchiv Würzburg): Würzburg als Stadt am Main. Furt und Brücke, Wehr und Schleuse, Mühle und Reuse, Zoll und Stapel
  • Prof. Dr. Leszek Zygner (Staatliche Fachhochschule Ciechanów): Płock. Eine Stadt an der Weichsel
  • 12:30-14:00    Mittagessen

14:00-15:30    Infrastruktur – Organisation – Administration. Wirtschaftliche Nutzung der Flüsse über Jahrhunderte (Moderation: Prof. Dr. Caspar Ehlers)

  • Prof. Dr. Szymon Olszaniec (Nikolaus-Kopernikus-Universität Toruń / Thorn): From Portus to Rome. Few Remarks on Corn Supply of the Eternal City and Administrators of Portus and the Banks of the Tiber in Late Antiquity
  • Prof. Dr. Dieter Schott (Technische Universität Darmstadt): ‘Es führt über den Main eine Brücke von Stein‘. Die Brücken von Frankfurt am Main im langen 19. Jahrhundert
  • Dr.-Ing. Jerzy Litwin (Nationales Maritimes Museum Gdańsk / Danzig): Berlinka: a Vistula and Oder Ship in the Landscape of Riverside Cites
  • 15:30-16:00    Kaffeepause

16:00-17:15    Wildes Gesicht des Flusses: Unvorhersehbare und vorhersehbare Katastrophen? (Moderation: Prof. Dr. Dieter Schott)

  • Prof. Dr. Piotr Oliński (Nikolaus-Kopernikus-Universität Toruń / Thorn): Fluss gegen Menschen. Städte an der Weichsel und das Hochwasser (14.-18. Jahrhundert)
  • Prof. Dr. Wolfgang Wüst (Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg): Städte unter Wasser. Der Umgang mit Hochwasser in süddeutschen Städten in der Frühen Neuzeit

 

Wtorek, 18 września 2018 roku

9:00-10:30      Herrschaft – Stadt – Fluss (Moderation: Prof. Dr. Zdzisław Noga)

  • Dr. Ellinor Forster (Universität Innsbruck, Österreich): Wenn aus dem Fluss ein Grenzfluss wird. Räumliche und gedankliche Neuorientierung der Städte Troppau (Opava) und Jägerndorf (Krnov) nach der neuen Grenzziehung infolge des Ersten Schlesischen Kriegs (1742)
  • Dr. Lina Schröder (Julius-Maximilians-Universität Würzburg): Aus der Konkurrenz heraus gewachsen und gefallen. Der Marktstefter Hafen und das mit ihm geplante Infrastrukturnetz als Herrschaft sichernde Maßnahme im 18. und 19. Jahrhundert
  • Dr. Felix Grollmann (Landeshauptstadt München): Gestaltungsspielräume städtischer Regulierung von Gewässern vor und nach den bayerischen Wassergesetzen von 1852
  • 10:30-11:00    Kaffeepause

11:00-12:30    Zeitalter der Industrialisierung. Neue Ideen für die Beherrschung der Flüsse (Moderation: Prof. Dr. Piotr Oliński)

  • Dr. Andreas Martin (Institut für Sächsische Geschichte und Volkskunde Dresden): Dresden und die Elbe. Zur Ästhetisierung und Ökonomisierung einer urbanen Flusslandschaft im 19. Jahrhundert
  • Dr. Janusz Gołaszewski (Staatsarchiv Wrocław / Breslau): Bau und Erweiterung des Stadthafens in Breslau in der zweiten Hälfte des 19. Jahrhunderts
  • PhD, habil. Máté Tamáska (Ungarische Staatsarchiv Budapest): Industrialisierung des Flussraumes. Vergleichende Betrachtungen zu Görlitz (Zgorzelec), Teschen (Český Těšín / Cieszyn) und Komárom (Komárno) im 19. Jahrhundert
  • 12:30-14:00    Mittagessen

14:00-16:00    Hydrografische Bedingungen und die Entwicklung der Stadt; Städtenetz – Flussnetz (Moderation: Prof. Dr. Wolfgang Wüst)

  • Dr. Aleksander Łupienko (Manteuffel-Institut für Geschichte der Polnischen Akademie der Wissenschaften Warszawa / Warschau): How Important is the River? Case Study of a City without a Large River: Lviv (1772‒1914)
  • Dr. Johannes Sander (Julius-Maximilians-Universität Würzburg): Rhein und Main als Routen des Kunsttransfers in Hoch- und Spätmittelalter
  • Dr. Sascha Bütow (Zentrum für Mittelalterausstellungen in Magdeburg): Jeetzel – Aland – Stepenitz. Gedanken zur wirtschaftlichen Nutzung kleiner Flüsse im so genannten hansischen Hinterland während des Spätmittelalters
  • Schlussdiskussion

Uwaga, następujące referaty zostały odwołane

  • w poniedziałek koło godz. 17:00 – Reinhard Ferdinand Nießner, M.A. (Universität Innsbruck, Österreich): Überschwemmungen als Landesplage? Hochwasserkatastrophen in Innsbruck (1762–1789),
  • we wtorek koło godz. 14:30 – Dr. Karolina Zimna-Kawecka (Nikolaus-Kopernikus-Universität Toruń / Thorn): River Islands in the 19th Century Urban Development of Selected Cities of Kuyavia Region.

Organizatorzy

  • Polska Misja Historyczna przy Uniwersytecie Juliusza i Maksymiliana w Würzburgu – dr Renata Skowrońska
  • Stadtarchiv Würzburg – dr Axel Metz, dr Renate Schindler
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytut Historii i Archiwistyki, Zakład Historii Krajów Bałtyckich – prof. dr hab. Andrzej Radzimiński
  • Julius-Maximilians-Universität Würzburg, Philosophische Fakultät, Lehrstuhl für Fränkische Landesgeschichte – prof. dr hab. Helmut Flachenecker

Konferencja jest organizowana w porozumieniu z Kolleg „Mittelalter und Frühe Neuzeit”.

Konferencja jest organizowana przy wsparciu następujących intytucji

  • Bawarska Kancelaria Państwowa
  • Freunde Mainfränkischer Kunst und Geschichte e.V. Würzburg
  • Polsko-Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki

Unter der Schirmherrschaft von Herrn Oberbürgermeister der Stadt Würzburg Christian Schuchardt.